
ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name) : Trigonostemon reidioides (Kurz) Craib
ชื่อวงศ์ (Family name) : Euphorbiaceae
ชื่ออื่นๆ : ข้าวเย็นเนิน, ดู่เบี้ย, ดู่เตี้ย, ทะนง, รักทะนง, ทะนงแดง, นางแซง, โลดทะนงแดง, หนาดคำ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 0.5-1.5 เมตร ทุกส่วนของต้นมีขน มีรากเก็บสะสมอาหารพองโต ผิวสีแดงอมม่วง เนื้อสีขาว ลำต้นเรียวเล็ก ขึ้นเป็นกอ ลำต้นมีขนสั้นนุ่มหนาแน่น ใบเดี่ยว เรียงสลับ เนื้อใบหนา แผ่นใบรูปขอบขนาน โคนใบมน มีต่อมเล็กๆ 2 ต่อม ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม เห็นเส้นใบย่อยเห็นชัด และมีขนนุ่มหนาแน่นบนผิวใบทั้งสองด้าน ช่อดอกแบบกระจะ ดอกสีขาว ชมพู ม่วงเข้มหรือเกือบดำ ออกเป็นช่อตามซอกใบและตามกิ่งก้าน ดอกแยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้มีจำนวนมากกว่าอยู่บริเวณโคนช่อ ผลแห้งแตกได้ รูปค่อนข้างกลม มีขนสั้นนุ่มปกคลุมหนาแน่น แบ่งเป็น 3 พูชัดเจน เส้นผ่านศูนย์กลาง 12 มิลลิเมตร เมล็ดค่อนข้างกลมหรือรูปไข่แกมสามเหลี่ยม ผิวเรียบพบตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ออกดอกตลอดปี
สรรพคุณ :
ราก มีรสร้อน ฝนน้ำกิน ทำให้อาเจียน เพื่อถอนพิษ สำหรับคนกินที่กินยาเบื่อเมา เมาพิษเห็ด ช่วยให้เลิกดื่มเหล้า แก้เสมหะเป็นพิษ (เสมหะหรืออุจจาระเป็นมูกเลือด) แก้หืด เป็นยาระบาย แก้ฟกช้ำเคล็ดบวม
ราก ผสมกับเมล็ดหมาก ฝนน้ำกินและผสมกับน้ำมะนาวทาแผลแก้พิษงูชนิดที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท
Medicinal Used :
Root: grind with water, taken as laxative, antiasthmatic, emetic for food poisoning, especially from mushrooms and shells, treatments of bloody and mucous sputum or stool, topically applied to abscesses, sprains, swelling, bruises. For snakebite, take a combination of root, Areca seed and grind with water, and apply directly to the affected area with crushed root and lime juice, to treat snake neurotoxin; needs further investigation
เอกสารอ้างอิง :
อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ โดยมหาวิทยาลัยมหิดล. (2553). โลดทะนง, 22 กรกฎาคม 2562.
https://pharmacy.mahidol.ac.th/siri/index.php?page=search_detail&medicinal_id=355
ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. (2553). โลดทะนงแดง, 22 กรกฎาคม 2562.
http://www.phargarden.com/main.php?action=viewpage&pid=108
|